Opmaat naar 4 en 5 mei

door Marcel Decraene

‘It’s a long way to Tipperary.’ Poserend voor de vele camera’s zetten Britse en Nederlandse veteranen uit de Tweede Wereldoorlog spontaan dit bekende soldatenlied in. Het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en Museum Bronbeek in Arnhem was deze week het schilderachtige decor voor zeer verschillende uniformen. Het is een voorproefje voor 4 en 5 mei.

Veteranen (foto Wereldomroep/Rick Kingma)

Vooral de scharlaken jassen van twee oudere Engelse commando’s vallen op. Het zijn bewoners van het Royal Hospital Chelsea, een verzorgingshuis voor gepensioneerde militairen en daarmee de Britse evenknie van Bronbeek. Deze Chelsea pensioners gaan gebroederlijk op de foto met hun Nederlandse collega’s.

80 taxi's
De mannen lopen alvast warm voor Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Dan zullen 160 Britse WOII-veteranen deelnemen aan de herdenkingen en festiviteiten in Nederland. De oud-militairen zullen worden vervoerd in tachtig originele Londense taxi’s, die op 3 mei vanuit Engeland in Hoek van Holland arriveren.

Dickie Hudd, voorzitter van de 'London Taxi Benevolent Association for War Disabled', legt uit: ‘Na de Tweede Wereldoorlog waren talloze oud-militairen op zoek naar werk. Velen werden taxichauffeur in Londen. Om collega’s mee te nemen op trips naar het voormalige front is onze vereniging opgericht.’

Collecteren
Reg Hay, begin jaren ’50 werkzaam bij de Royal Air Force, gaat verder: ‘Het kost onze vereniging zo’n 100.000 pond om 160 man en de taxi’s in mei naar Nederland te krijgen. Dat geld hebben de veteranen zelf op straat bij elkaar gecollecteerd. Het zijn mannen van 85, 90 jaar oud. Als ze staan te collecteren wil iedereen met ze praten over de oorlogsjaren.’

Tijdens de fotosessie en de interviews met de veteranen staan twee jongere militairen van het Regiment Van Heutsz strak in het gelid. Het regiment is de opvolger van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) en de mannen dragen daarom de kenmerkende KNIL-hoed, een karabijn en een klewang (soort zwaard).

Vrijheid
‘Het is belangrijk om de herinnering aan de oorlog en deze mannen levend te houden,’ zegt Frans Ammerlaan van de Market Garden Foundation, de stichting die de festiviteiten samen met de Londense taxivereniging organiseert. ‘Ik zie tegenwoordig zoveel kinderen met hun gsm op straat lopen…Die hebben vaak geen idee hoe ze die vrijheid hebben gekregen.’

Frans Ammerlaan benadrukt dat het bij de festiviteiten niet specifiek gaat om de Slag bij Arnhem. De Britse militairen zullen deelnemen aan nationale herdenkingen. Ammerlaan regelde zelfs speciale toestemming voor de Britten om deel te mogen nemen aan de Bevrijdingsparade in Wageningen.

Britse humor
Wie wél deelnam aan Operation Market Garden is sergeant Jack Bruce (92). Deze veteraan landde op D-Day in Normandië. In 1944 werd hij tijdens de Slag om Arnhem door de Duitsers gevangengenomen bij Wageningen, nadat zijn zweefvliegtuig was gecrashed. ‘Het laatste jaar van de oorlog zaten we in een Stalag in het oosten van Duitsland. Dat was niet zo prettig,’ zegt Bruce met typisch Brits gevoel voor understatement. Hij werd uiteindelijk bevrijd door de Russen.

De nog steeds krasse Jack Bruce ziet uit naar Bevrijdingsfestiviteiten in mei. Fotograaf Rick Kingma geeft blijk van zijn bewondering voor de veteraan: ‘Sir, I thank you for what you did. You’ve got my deepest respect.’ Sergeant Bruce reageert zoals alleen Britten dat kunnen. Met een twinkeling in zijn ogen: ‘O, respect you say…can you put that down in writing?’

(Wereldomroep, 28 maart 2012)