Antwoorden op Kamervragen over hardere aanpak van Somalische piraten

(Twee antwoorden op Kamervragen over de bestrijding van de piraterij rond Somalië. De Europese Unie praat o.a. over mogelijk optreden op het land, zoals het aanvallen van piratenkampementen langs de kust. In het antwoord op de vragen van Han ten Broeke (VVD) wordt dit omschreven als "optreden, vanaf zee, met effect op land". De desbetreffende resolutie van de VN-Veiligheidsraad maakt zulk optreden mogelijk, maar ook eventuele luchtaanvallen, waarover de tweede vraag (van SP-Kamerleden Ewout Irrgang en Jasper van Dijk) gaat. Ik heb wat relevante passages onderstreept, hdv)


Antwoorden van Dr. U. Rosenthal, Minister van Buitenlandse Zaken en Drs. J.S.J. Hillen, Minister van Defensie, op vragen van het lid Ten Broeke (VVD) over het mandaat van de EU-operatie Atalanta.

Vraag 1
Bent u op de hoogte van het artikel “UK about to launch air strikes to take out the Somali pirates once and for all. With some U.S. help” 1) en de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) van 27 februari 2012 2)?

Antwoord
Ja.

Vraag 2
Wat waren de bezwaren tegen een robuustere aanpak, zoals eerder bepleit door de minister van Defensie zelf en de Duitse minister van Defensie? Waren er ook medestanders van een dergelijke aanpak? Wat was het Nederlandse standpunt en de inzet met betrekking tot het bestrijden van piraten aan de kust?

Antwoord
In tegenstelling tot wat het artikel in de Stentor suggereert, zijn er geen bezwaren tegen uitbreiding van het operatiegebied van de anti-piraterijoperatie Atalanta, maar tijdens de RBZ waren nog niet alle stappen gezet om hierover een besluit te kunnen nemen. Daarom verbond de RBZ zich op 27 februari wel via raadsconclusies aan verlenging van de EU-antipiraterij-operatie Atalanta tot en met 2014 maar niet aan de uitbreiding van het operatiegebied. Zodra de besluitvorming in EU-verband over optreden, vanaf zee, met effect op land voltooid is, wordt uw Kamer hierover geïnformeerd. Over de consequenties van dit besluit voor de Nederlandse bijdrage aan operatie Atalanta zullen wij u, zoals toegezegd tijdens het algemeen overleg van 19 januari jl., met een aanvullende artikel 100-brief informeren.

Vraag 3
Is het Britse voornemen om eventueel aanvallen uit te voeren met Apachehelikopters ook besproken tijdens de Raad?

Antwoord
Nee.

Vraag 4
Bent u op de hoogte van dit Britse plan? Zo ja, bent u hierover door de Britten of andere landen benaderd? Hoe heeft u hierop gereageerd?

Antwoord
Buiten besprekingen over pro-actiever optreden tegen piraten in EU- en NAVO-verband zijn ons geen Britse plannen bekend.

Vraag 5
Wat is er uit het contact gekomen dat de minister van Defensie tijdens het algemeen overleg over piraterij op 10 november 2011 heeft toegezegd te zullen hebben met zijn Engelse collega over hoe de inzet van Apaches is bevallen?

Antwoord
Het Verenigd Koninkrijk heeft in 2011 in Noord-Engeland getraind op de inzet van Apache-helikopters vanaf schepen. Deze wijze van optreden is niet van toepassing voor Nederland. De Nederlandse Apaches zijn vooralsnog niet geschikt voor operaties vanaf schepen.

Vraag 6
Klopt het dat de Somalische regering op de bijeenkomst in Londen op 23 februari zelf heeft aangegeven positief te staan tegenover het aanvallen van piraten langs de kust?

Antwoord
President Sheikh Sharif heeft zich niet specifiek uitgesproken over operaties met effect op land.

Vraag 7
Welke mogelijkheden tot een ‘robuustere aanpak’ biedt volgens de regering het mandaat ontleend aan VN-resolutie 1816?

Antwoord
De rechtsgrondslag voor antipiraterij-operaties wordt gevormd door het VN-Zeerechtverdrag en resoluties van de VN-Veiligheidsraad. De laatste relevante Veiligheidsraadresolutie, die alle eerdere resoluties herbevestigt, was 2020 (2011). In paragraaf 6 van resolutie 1851 (2008), een van de eerdere resoluties, autoriseert de VN-Veiligheidsraad staten die met de Somalische Transitional Federal Government (TFG) samenwerken, en die door de TFG bij de secretaris-generaal van de VN zijn aangemeld, alle noodzakelijke maatregelen te nemen op Somalisch grondgebied en in het Somalische luchtruim voor de bestrijding van piraterij en gewapende overvallen op zee. Ook stelt deze paragraaf dat ieder optreden van landen en regionale organisaties in overeenstemming moet zijn met het oorlogsrecht en de mensenrechten waar toepasselijk. De TFG heeft deze notificatie inmiddels verzonden aan de Secretaris-Generaal ten behoeve van de uitbreiding van het operatiegebied van de EU.

Vraag 8
Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vόόr het algemeen overleg over de Defensieraad op 20 maart 2012?

Antwoord
Ja.

1) http://theaviationist.com/2012/02/24/uk-somalia/
2) http://www.destentor.nl/nieuws/algemeen/buitenland/10551457/EU-verlengtmissie-tegenpiraten.ece

(Bron: Rijksoverheid, 20 maart 2012)


Antwoorden van Dr. U. Rosenthal, Minister van Buitenlandse Zaken en Drs. J.S.J. Hillen, Minister van Defensie op vragen van de leden Irrgang en Van Dijk (SP) over de betrokkenheid van Nederland bij mogelijke bombardementsmissies op land in Somalië.

Vraag 1
Kent u het bericht in het Britse dagblad The Guardian (21022012) waarin staat dat er door de landen die bij de antipiraterij missie betrokken zijn provisionele plannen (‘contingency plans’) zijn gemaakt om zogenaamde “over the beach” bombardementsmissies uit te voeren tegen “logistieke centra en opleidingskampen” van zowel piraten als islamitische opstandelingen? 1) Was Nederland bij deze plannen op enigerlei wijze betrokken, zoals in het artikel wordt geschreven?

Antwoord
Ja. Nederland is bij generlei al dan niet bestaand plan betrokken.

Vraag 2
Is het waar dat er bij het plannen maken geen onderscheid werd gemaakt tussen piraten en opstandelingen?

Vraag 3
Zo ja, deelt u de mening dat Nederlandse betrokkenheid bij deze operaties een overschrijding zou zijn van het mandaat dat u door de Kamer heeft gekregen voor operaties tegen de bases van piraten?

Antwoord
In het artikel worden piraterijbestrijding en terrorismebestrijding door elkaar gehaald. Nederland neemt actief deel aan discussies in EU- en NAVO-verband over mogelijkheden om pro-actiever op te treden tegen piraterij, inclusief optreden met effect op land. Van optreden tegen opleidingskampen van Al Shabaab is geen sprake.

Vraag 4
Deelt u de mening dat zulke bombardementsmissies niet in overeenstemming zijn met het mandaat zoals vastgelegd in opeenvolgende VN-resoluties?

Antwoord
De rechtsgrondslag voor antipiraterij-operaties wordt gevormd door het VN Zeerechtverdrag en resoluties van de VN-Veiligheidsraad. De laatste relevante Veiligheidsraadresolutie, die alle eerdere resoluties herbevestigt, was 2020 (2011). In paragraaf 6 van resolutie 1851 (2008), een van de eerdere resoluties, autoriseert de VN-Veiligheidsraad staten die met de Somalische Transitional Federal Government (TFG) samenwerken, en die door de TFG bij de secretaris-generaal van de VN zijn aangemeld, alle noodzakelijke maatregelen te nemen op Somalische grondgebied en in het Somalische luchtruim voor de bestrijding van piraterij en gewapende overvallen op zee. Ook stelt deze paragraaf dat ieder optreden van landen en regionale organisaties in overeenstemming moet zijn met het oorlogsrecht en de mensenrechten waar toepasselijk. De TFG heeft deze notificatie inmiddels verzonden aan de Secretaris-Generaal ten behoeve van de uitbreiding van het operatiegebied van de EU.

Vraag 5
Bent u bereid om de Kamer te informeren over deze en andere plannen die eventueel gemaakt zijn om deel te nemen aan de strijd in Somalië? Zo nee, waarom niet?

Antwoord
Ja. Zoals gemeld in het verslag van de Raad van Buitenlandse Zaken verbond de RBZ zich op 27 februari via raadsconclusies politiek aan verlenging van de EU antipiraterij- operatie Atalanta tot en met 2014. Zodra de besluitvorming in EU-verband over optreden vanaf zee, met effect op land voltooid is, wordt uw kamer hierover geïnformeerd. Over de consequenties van dit besluit voor de Nederlandse bijdrage aan operatie Atalanta zullen wij u, zoals toegezegd tijdens het algemeen overleg van 19 januari jl., met een aanvullende artikel 100-brief informeren.

1) Somalia: UK weighs up air strikes against rebels Nick Hopkins and Richard Norton-Taylor guardian.co.uk, Tuesday 21 February 2012 21.00 GMT

Toelichting:
Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Ten Broeke (VVD), ingezonden 1 maart 2012 (vraagnummer 2012Z03833)

(Bron: Rijksoverheid, 20 maart 2012)