Weblog Commandeur Bekkering: Onbegrensde maritieme veiligheid

Commandeur Bekkering

Hr. Ms. Rotterdam, het vlaggenschip van de NAVO’s Task Force 508, heeft net een succesvol havenbezoek aan het Tanzaniaanse Dar-es-Salaam afgerond. Aangehaalde contacten met relevante lokale autoriteiten, waardevolle training met maritieme professionals, uitstekende ondersteuning bij de overdracht van verdachte piraten naar Nederland en repatriëring van Iraanse en Pakistaanse bemanningsleden naar hun families droegen allemaal in hoge mate bij aan het succes. Daarmee zijn ook de banden met deze belangrijke kuststaat aangehaald.

Logistieke ‘hub’
Tanzania is echter meer dan alleen een kuststaat. Het is een belangrijke logistieke ‘hub’. Haar havens verzorgen niet alleen Tanzania zelf, maar ook een groot achterland, tot diep in het Afrikaanse continent. Import en export van buurlanden zijn afhankelijk van de maritieme ‘link’ van Tanzania met de rest van de wereld. Daarnaast bieden de nieuwe olie- en gasvelden langs de kust niet alleen Tanzania kansen, maar ook de hele regio. Maar al dit potentieel kan slechts worden benut als de maritieme veiligheid is gegarandeerd. Veiligheid die zorg draagt voor een vrije stroom van goederen over scheepvaartroutes en gegarandeerde toegang tot havens en andere maritieme infrastructuur. Deze veiligheid is onbegrensd. Het reikt van kust tot kust en soms zelfs tot in de kuststrook.

Onbegrensd
Die maritieme veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. Er is wel gedegen wet- en regelgeving, maar op open zee geen toezicht en handhaving. Bij een geschil tussen 2 landen is dat doorgaans afdoende (al vormt de huidige toestand in de Zuid-Chinese Zee een interessante casus). Maar in het geval van zogenoemde ‘no-state actors’ zoals bij criminele organisaties, wordt dat lastig. Zeker als het regionale en lokale bestuur kwetsbaar is en zij de veiligheid niet zo maar met eigen middelen kunnen waarborgen. De kustwateren van Somalië zijn helaas een overtuigend bewijs. En omdat de maritieme veiligheid geen grenzen kent, is maritieme veiligheid een internationaal belang.

Cutlass Express

Hr. MS. Rotterdam

De oefening Cutlass Express was gebaseerd op dat gedeelde belang van een ondeelbare maritieme veiligheid. Deze door de VS georganiseerde oefening richtte zich op het bij elkaar brengen van maritieme professionals van lokale en regionale organisaties zoals marine en kustwacht en internationale marines. De eerste brengen lokale kennis en de wil om hun eigen wateren veilig te houden mee. De tweede brengen capaciteiten en ervaring mee om wereldwijd op te treden en flexibel te reageren wanneer er een beroep op hen wordt gedaan.

Tanzaniaanse en Mozambikaanse soldaten en mariniers ontmoetten hun collega's uit Nederland en de Verenigde Staten in een reeks van geavanceerde scenario’s, allen gericht op het beoefenen en vergroten van de individuele en collectieve vaardigheden om veiligheid op zee te vergroten. Het resultaat was een groep professionals met een gemeenschappelijke operationele taal, die beter in staat is om de maritieme veiligheidsrisico's aan te pakken.

Tussen haar patrouilles voor de kust van Somalië heeft Hr. Ms. Rotterdam een centrale rol in de oefening gespeeld. Ze bood accommodatie aan de troepen, voorzag onder meer in snelle motorboten en landingsvaartuigen en verzorgde instructie en training, zoals het verlenen van medische hulp, wapenhandelingen en boarding operaties.

Piraterij
De deelname van het NAVO-vlaggenschip Rotterdam was geen toeval. Op dit moment vormt piraterij een forse bedreiging voor de maritieme veiligheid in het westelijke deel van de Indische Oceaan. De internationale inspanningen in de strijd tegen piraterij worden steeds succesvoller. Maar om deze successen te bestendigen moet de blik worden gericht op de lange termijn en worden bepaald hoe een duurzame oplossing vorm moet krijgen. Een belangrijk element is dan zonder twijfel het versterken van regionale capaciteiten welke de maritieme veiligheid kan ondersteunen en waar mogelijk handhaven.

Maritieme capaciteitsopbouw
Naast de antipiraterijpatrouilles investeert Task Force 508 dan ook in regionale maritieme capaciteitsopbouw. Dit heeft inmiddels geresulteerd in trainingen met strijdkrachten uit Oman en de Seychellen. Daarnaast zijn er activiteiten ontplooid om de bewustwording van maritieme veiligheid bij Somalische kustbewoners te vergroten. Regionale maritieme capaciteitsopbouw bestaat uit het trainen van maritieme professionals, het verbeteren van de maritieme infrastructuur en het bevorderen van bewustwording met betrekking tot de bijdrage die maritieme veiligheid levert aan de lokale bevolking. De oefening Cutlass Express was zodoende een logische stap.

Effectief
Een intensieve periode van een week, met training van en met Mozambikaanse en Tanzaniaanse boardingsteams alsmede waardevolle discussies met de marineleiding van Tanzania bleek een effectief pakket. Dat effect won verder aan kracht door de samenwerking met USAFRICOM (United States Africa Command: red.). Door te zoeken naar synergie werd het beste gehaald uit de beschikbare mogelijkheden. In dit opzicht, was Cutlass Express een klassiek voorbeeld van hoe marines elkaar ontmoeten, samenwerken, leren en verbeteren. Met als ultieme doel het vrijhouden van de zeeën en het toegankelijk maken van havens. Kortom, het waarborgen van een ondeelbare maritieme veiligheid.

(Koninklijke Marine, 13 november 2012)