Afghaanse tolken

Jaren geleden kwamen zij, op de vlucht voor het oorlogsgeweld in hun eigen land, naar Nederland. In 2006 ging Nederland naar Uruzgan en dus had Defensie behoefte aan Nederlanders die de diverse talen die in die streek gebezigd worden, machtig waren. En aldus kwam Defensie uit bij mensen van Afghaanse origine en de Nederlandse nationaliteit.

Afghaanse tolk aan het werk (foto Hans de Vreij)

Kennelijk was er sprake van haast, dus een fatsoenlijke opleiding voor die tolken zat er niet in. In het gunstigste geval wat exercitie, rangen en standen en soms schieten. Dat was het wel zo ongeveer, maar zeker niet langer dan 5 weken. Oh ja, en ze werden ook nog bijna allemaal gekeurd, zowel fysiek als psychisch. Gezonde mensen zou je dus zeggen. Ja, maar wel met een geschiedenis!

Afijn, men haalde de mensen binnen op basis van jaarcontracten en vervolgens begon de ellende. Uitzendbescherming, welnee. Deze mensen kon je gewoon in een frequentie van 1 op 1 uitzenden. Gewoon 6 maanden naar Uruzgan, een paar maanden in Nederland en dan opnieuw naar Uruzgan. Of zelfs gewoon buiten die provincie. Ja, dan kan het voorkomen dat je in een periode van amper 5 jaar 7 keer voor 6 maanden of langer op uitzending gaat.

Dat een dergelijke uitzenddruk niet gezond is, tsja dat is het probleem van de man in kwestie. En wil hij niet, dan zeg je gewoon dat zijn contract afloopt en hij dus geen werk meer heeft. Natuurlijk heb je misschien ook nog de pech dat je gewond raakt bij een IED- of een raketaanslag. Tsja, dat is ook het probleem van de man in kwestie.

Als je vorenstaande leest dan denk je, dat is een uitzondering. Helaas, was dat maar waar. En dan trekt Nederland zich terug. Het zou Defensie niet zijn geweest als zij niet zou trachten zo vlug en goedkoop mogelijk van die mensen af te komen.

Gewoon, het hek over na ommekomst van het contract en de WW in. ‘Uitgekeurd', hoezo? Begeleiding van werk naar werk, - soms. Psychische problemen? Ja bijna allemaal! Fysieke problemen? Ja! De ene als gevolg van een IED, de ander als gevolg van een raketaanval, etc.. Ontslagbescherming? Hoezo?

Sommigen van die tolken hebben inmiddels een heel medisch traject achter de rug. Resultaat: dienstongeschikt en 80-100% arbeidsongeschikt voor de rest van hun leven. Toekomst: een arbeidsongeschiktheidsuitkering en een Militair Invaliditeits Pensioen van amper 30%, dat overigens niet tot uitbetaling komt.

En het PTSS waar de meesten aan lijden? Tsja dat komt door de tijd dat zij in Afghanistan woonden, de oorlog in die tijd, de periode van de Taliban, noem maar op. Met ander woorden, het trauma waar zij nu last van hebben komt niet door de uitzendingen of maar voor klein deel.

Wellicht vraagt u zich af of de Defensieleiding dit weet. Ja, de minister vindt dat de mensen geholpen moeten worden. Diegene die daar beleidsmatig verantwoordelijk voor is, tsja die denkt nog steeds na.

Heb ik een kwalificatie voor deze houding? Ja, abject en Defensie onwaardig!

(column Jan Kleian, voorzitter ACOM)