5 vragen over: samenwerking EU-legers

door Arjen de Boer


De legers binnen de Europese Unie, inclusief dat van Nederland, moeten intensief onderling gaan samenwerken willen ze hun slagkracht op peil kunnen houden. Doen ze dat niet dan wordt Europa gedegradeerd tot een bijrol op het wereldtoneel. Daarvoor waarschuwt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een gisteren gepubliceerd rapport.

Defensieminister Hans Hillen is het daarmee eens. "Europa geeft 200 miljard euro uit aan defensie, dat is meer dan China en Rusland samen. De centen zijn er, maar er is verdeeldheid." Europese landen zouden nog veel meer moeten samenwerken op defensiegebied dan ze nu doen. Vijf vragen over de noodzaak. 


1. Waarom samenwerken?
De Europese defensiebudgetten staan onder druk vanwege de financiële crisis. Hierdoor dreigen er onverantwoorde gaten te vallen en wordt de mogelijkheid beperkt om ergens gewapend in te grijpen, aldus de adviesraad AIV. 


Daarbij komt dat de Verenigde Staten zich meer op Azië richten en de Europese strijdkrachten vaker hun eigen boontjes zullen moeten doppen. Samen materieel kopen, samen trainen, samen onderhoud plegen kan dan veel geld schelen.


2. Hoe zou zo'n samenwerking eruit kunnen zien? 
Het Nederlandse leger werkt al vrij nauw samen met bijvoorbeeld de marine van België en de landmacht van Duitsland. Maar dat kan veel intensiever, stelt de AIV. Zo kunnen Nederlandse en Belgische marine-eenheden samen worden ingezet voor kustwachttaken, mijnen vegen en antipiraterij-acties.

Ook kan er geld worden bespaard door samen met de Belgen de luchtvloot te beheren. Met de Duitsers kan worden samengewerkt bij de aankoop van munitie en het trainen van militairen, terwijl in de lucht meer met Noorwegen en Denemarken kan worden opgetrokken.


3. Zijn we bij verregaande samenwerking straks de zeggenschap over 'ons' leger kwijt? 
"Het vasthouden aan nationale beleidsvrijheid in het kader van bescherming van burgers is volstrekt achterhaald", zei de Leidse emeritus-hoogleraar internationale betrekkingen en lid van de AIV-commissie Fred van Staden gisteren. Als iedere Europese regering op zijn eigen eilandje blijft zitten, is het volgens de adviesraad onmogelijk voor Europa om internationaal een factor van betekenis te zijn. Eendracht maakt immers macht.


4. Maar, zo benadrukte defensieminister Hillen, uiteindelijk gaan het kabinet en de Tweede Kamer over de inzet van Nederlandse troepen. Er kan best nog wat op de defensie worden bezuinigd, toch? 
Er komt in Nederland een nieuwe bezuinigingsronde aan, maar nieuwe besparingen zijn zeer onverstandig, stelt de AIV. Nederland zou dan voor andere landen een 'onbetrouwbare' partner blijken waardoor we buiten de boot vallen.


5. Worden er nu ineens allerlei nieuwe projecten opgestart? 
Nog niet. Hillen wil met dit advies in de hand kijken wat de mogelijkheden zijn en met de Tweede Kamer afspreken waar de grenzen liggen als het gaat om samenwerking. Pas dan wil hij met andere landen om de tafel gaan zitten.

(BN/DeStem, 14 februari 2012)