Akoestische sensor vindt sluipschutter

Nieuwe defensie-apparatuur detecteert alles van kogel tot vliegtuig

Menno Steketee

Het had goed de situatie in de onrustige Afghaanse provincie Uruzgan kunnen zijn, waarmee Nederlandse vredestroepen zich jarenlang zagen geconfronteerd. Maar het was een winterse dag op de heide van Schietkamp Oldenbroek. Hier demonstreerden onder meer het ministerie van Defensie, Thales Nederland, Microflown AVISA en TNO op 27 februari hoe slimme, verknoopte technologieën het risico van dergelijke dreigingen bij toekomstige Nederlandse vredesmissies drastisch kunnen verminderen.

Acoustic Multi Mission Sensor. Foto: Microflown

Een nieuw radarsysteem dat granaten, maar ook vliegtuigen kan volgen, een nieuw surveillancesysteem dat radartechnologie en infraroodbeeld combineert en een gecamoufleerde akoestische array die de locatie van schietende mortieren en sluipschutters kan traceren, frustreerden op de Veluwe de virtuele tegenstanders.

De technologieën helpen bij het beschermen van zowel statische militaire bases als mobiele colonnes. De ontwikkeling is onder meer mogelijk dankzij financiële steun van het kenniscentrum van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC). Deze ondersteuning is ook operationeel: ‘zonder onze praktijkervaring is de ontwikkeling van dergelijke systemen haast niet mogelijk’, aldus majoor Henk te Kulve, verbonden aan het kenniscentrum. Volgens hem zijn de geteste technologieën slechts kanshebbers, die product kunnen worden. Defensie heeft een budget uitgetrokken van 85 miljoen euro voor de aanschaf van de uiteindelijke apparatuur.

Een van de systemen die opviel was de Multi Mission Radar (MMR) van Thales Nederland, die, zoals de titel al suggereert, veel functies combineert die nu nog door aparte sensoren worden vervuld. De MMR vervult zowel de functie van de oude Firefinder mortieropsporingsradar als die van luchtverdedigingradars. De Firefinder kan slechts een beperkte sector van de horizon afspeuren op klimmende granaten, terwijl de snel roterende MMR een bereik heeft van 360 graden. Bovendien volgt de MMR het gehele ballistische traject van afgevuurde granaten en kan daardoor het vermoedelijke inslagpunt nauwkeuriger berekenen. Op de beeldschermen in een provisorisch Oldenbroeks commandocentrum waren de trajecten van de werkelijk afgeschoten mortiergranaten duidelijk te zien, op zowel een ‘gewone’ als op een driedimensionale kaart.

De MMR is compact. Volgens de producent past de MMR op een Bushmaster gepantserd personeelsvoertuig, waarvan de krijgsmacht er tientallen in dienst heeft.

Sniper. Foto: Defensie

Het afvuren van de mortiergranaten had intussen ook een ander innovatief systeem in werking gesteld: akoestische sensoren van Microflown, die waren neergelegd in het voorterrein rond een virtueel Nederlands kampement. Volgens Defensie wisten de akoestische sensoren bij een eerdere testreeks van bijna driehonderd schoten alle keren exact de oorsprong van het vijandelijk vuur vast te stellen, waarna bliksemsnel tegenmaatregelen konden worden genomen, zoals accuraat tegenvuur. Volgens de officiële opgave kunnen dergelijke sensoren mortieren op twintig kilometer afstand detecteren en geweervuur vanaf vijf kilometer. Defensie heeft intussen 29 van deze sensoren en randapparatuur aangeschaft.

De sensoren kunnen ook worden ingebouwd in kleine onbemande vliegtuigjes die vervolgens directe camerabeelden van de schuilplaats van de sluipschutter naar het commandocentrum kan doorsturen. Ook bij de demonstratie op de Veluwe was plek ingeruimd voor een verborgen sluipschutter die na zijn eerste schot werd ontdekt door de akoestische sensoren die een warmtegevoelige camera konden aansturen. Hierna werd ook een onbemand vliegtuig naar de schuilplaats gedirigeerd.

Een ander systeem dat militairen en techneuten op de heide beproefden, was een opgewaardeerde Squire bewakingsradar waarvan Thales er al vierhonderd op de mondiale markt heeft verkocht. De nieuwe, snel scannende radar is gekoppeld aan een hittegevoelige camera die het veld afzoekt en automatisch opvallende zaken aan de operator meldt. In de oude radar zit alleen een soort verrekijker die meekijkt met de trager scannende antenne. ‘Normaal kijk je door een rietje’, zegt Ted Veenhuis die de Squire bij Thales onder de hoede heeft, ‘en dat is hiermee verholpen.’ Een variant die is te monteren op de Nederlandse Fennek-voertuigen is in ontwikkeling.

(Technisch Weekblad, 9 maart 2013)