'Voor wat hoort wat'

Bezuinigingen op Defensie: een uitgeklede krijgsmacht waarmee Nederland internationaal afhaakt.

Door Ko Colijn

De verkiezingscampagne maakt zich druk om leugentjes: werken drie ziekenhuizen wel of niet samen, stijgt de inflatie bij de VVD een beetje minder meer, meer minder, minder minder of méér meer dan bij de PvdA? Bij de volgende verkiezingen zullen alle lijsttrekkers in een door John de Mol ontworpen format voor een spelletjesshow ritueel aan de polygraaf moeten.

De grootste leugen mag uit naam van de ‘onpartijdigheid’ zo niet genoemd worden: de PVV mag pronken met gunstige uitkomsten van de CPB-door­reke­nin­gen waarin het uitstappen uit de euro en vooruit, ook maar meteen de Europese Unie, niet zijn verdisconteerd. Een politieke partij mag zelf bepalen wat wel en niet wordt doorgerekend. Dat is te vergelijken met het aanvragen van een gezondheidsverklaring door mijn moeder voor het verlengen van haar rijbewijs, waarbij haar leeftijd (94), rolstoel en gezichtsvermogen van 20% even mogen worden weggelaten.

Zelf werd ik ook van leugens beticht toen ik een paar maanden geleden op een achterbanbijeenkomst van een vrij grote sociaal-democratische partij was uitgenodigd om een column toe te lichten waarin ik die partij verweet wel erg gemakkelijk nog eens een miljard extra op Defensie te bezuinigen. Toornig verzekerde de partijleider dat hij zeer verantwoorde keuzes had gemaakt op basis van de zogeheten variant-C uit de Defensieverken­nin­gen. ‘Veiligheid Brengen’ heette die beleidsoptie. Heel kort gezegd: niet alleen je eigen land verdedigen maar ook in Verweggi­stan meebouwen aan een veilige en rechtvaardige wereld. Wilde hij concreet aangeven hoe hij dat met nog eens een bezuiniging van een miljard dacht te kunnen doen? Nee, wilde hij niet, zijn achterban moest geduld hebben tot eind augustus als de nieuwe doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s door het CPB zouden verschijnen.

Ik dacht dat hij sprookjes vertelde over die C-variant en zei dat zijn bezuinigingen toch wel verdacht veel trekjes vertoonden van de G-variant van ambtelijke bezuinigers uit 2010: een uitgeklede krijgsmacht waarmee Nederland internationaal dreigde af te haken en vooral de landmacht zou bloeden. De bezuinigingsambtenaren hadden destijds al eerlijk toegegeven dat dit serieuze consequenties zou hebben. Ons wachtte bijvoorbeeld ‘het risico dat Nederland binnen de VN, de NAVO en de EU wordt gezien als een free rider’. Niets daarvan, antwoordde de boze partijleider en in een net avondblad liet hij weten dat hij de boodschapper eens even flink de oren had gewassen. Ai, beschaamd droop ik af en besloot een tijdje onder te duiken.

Nu liggen die CPB-commenta­ren er. Bij de 1 miljard bezuinigingen van die sociaal-democratische partij merkt het CPB op dat de partij weliswaar ‘kiest voor de C-variant’ maar dat meer dan de helft (verderop in het rapport staat 0,6 miljard!) uit de free rider-variant G komt. (Wat lijkt op kiezen voor Euro­pa, maar uit de EU en de euro stappen.) Ook de SP en Groen­Links hebben flink uit die G-variant geplukt. En ook D66 neemt de landmacht op de korrel door de helft van haar 500 miljoen bezuinigingen te zoeken in een donkergroene taakstelling.

Minister Hillen (Defensie) gooide er nog een schepje bovenop. Op 31 augustus schreef hij de Twee­de Kamer dat de krijgsmacht bij dergelijke bezuinigingen niet langer ‘veelzijdig inzetbaar’ zou zijn, en dat die bezuinigingen ‘grote consequenties voor de samenhang van de krijgsmacht en voor de samenwerking met de bondgenoten’ gaan hebben: ‘variant G uit de heroverwegingen bijvoorbeeld, waarnaar enkele partijen blijkens het CPB naar verwijzen, behelst grootscheepse reducties waardoor de zelfbescherming, het escalatievermogen en het voortzettingsvermogen in de lucht en op het land worden verminderd. Die variant heft zelfs de Landmacht als organisatie op.’

Dat laatste vind ik te ver gaan, al voorzagen de bezuinigingsambtenaren inderdaad wel opheffing van ‘het Commando landstrijdkrachten als organisatie’. Interessant en juist is hoe Hillen en passant een andere ‘leugen’ doorprikt. Veel partijen zien de oplossing voor hun bezuinigingsdrift in samenwerking en taakverdeling met (Europese) bondgenoten. Schei toch uit, zegt Hillen, die landen zien ons al aankomen. Wie zelf niets meer te bieden heeft, moet echt niet verwachten dat anderen ons zullen belonen door taken over te nemen.

(Vrij Nederland, 6 september 2012)