Operatie Ocean Shield: stilte voor de storm?

Het is momenteel stil langs de noordkust van Puntland. De lokale skiffs zijn hoog op het strand getrokken. De Yemeni dhows die hier normaal de vangst van de lokale vissers opkopen, lijken naar huis te zijn gegaan. De verklaring is eigenlijk simpel. Het is hier nu te heet. Het is 32 graden. En dat is nog maar de zeewatertemperatuur. “Zelfs de vissen gaan nu weg”, vertellen de lokale vissers ons. Ramadan versterkt het effect en brengt de bedrijvigheid verder naar beneden. Familieleven wordt nog belangrijker dan normaal en de zeevaarders willen naar huis.

Aan het politieke front in Somalië zien we meer beweging. Ondanks terroristische pogingen om het proces van goedkeuring van een concept-grondwet en verkiezing van het parlement en de president te dwarsbomen, lijkt het streven van 20 augustus nog steeds binnen bereik. Dat is een duidelijke indicatie van de wil van de Somaliërs om hun land terug te laten keren naar normaal bestuur. Een bestuur dat voor de internationale gemeenschap een krachtige partner moet gaan vormen om veiligheid, stabiliteit en ontwikkeling te brengen, in alle regio’s van Somalië.

Combinatie middelen
Een recent rapport van het International Maritime Bureau geeft aan dat het met de maritieme veiligheid de goede kant opgaat. Het Bureau dankt dit aan een combinatie van marine aanwezigheid, beschermende maatregelen op koopvaardijschepen en embarkatie van beveiligingsteams. Sinds de succesvolle onderschepping en vervolgens bevrijding van de dhow Mohammad Rashid door Hr. Ms. Evertsen is er geen piratenactie meer bemerkt. Die onderschepping vond plaats op 29 juni, 2 dagen nadat de piraten in de Arabische Zee een koopvaardijschip hadden aangevallen. Zonder succes overigens.

Er zijn echter nog steeds 7 schepen gekaapt. En bijna 200 mensen worden nog steeds in gijzeling gehouden. Vaak onder erbarmelijke omstandigheden. 2 van die schepen liggen ten anker aan diezelfde noordkust van Puntland. De veiligheid van de bemanningen weerhoudt ons in te grijpen. De piraten vragen forse sommen losgeld. Vaak ontvangen ze dat ook. Piraterij blijft zo nog even een aantrekkelijke optie voor foute investeerders en voor jonge, vaak kansloze Somaliërs die risico voor lief nemen. Als excuus gebruiken piraten het inmiddels achterhaalde verhaal dat ze met hun acties juist de illegale visvangst bestrijden. Daarmee proberen ze steun van de lokale bevolking te krijgen. Lang niet iedereen op land gelooft het, maar wel net voldoende om hun acties voor te bereiden op land.

Hernieuwde jacht

Hr. Ms. Rotterdam
Vlaggenschip operatie 'Ocean Shield'

Is het nu dan de spreekwoordelijke stilte voor de storm? Zeker, de moesson en de zomerhitte gaan straks liggen. Zoals dat al sinds mensenheugenis is gebeurd, daarmee het leven in de Indische Oceaan dicterend. Zo worden ook de omstandigheden voor de piraten weer beter. Met hun kleine aanvalsboten kunnen ze koopvaardijschepen straks weer benaderen. En ondanks dat de piraten de druk van de antipiraterij voelen, zijn ze waarschijnlijk de grote opbrengsten nog niet vergeten. Een hernieuwde jacht is dus waarschijnlijk.

Maar waar vandaan gaan ze opereren? Hoe zullen ze opereren? Waar liggen precies hun jachtgebieden? Die vragen moeten we hier de komende weken beantwoord zien te krijgen. Nog voordat de wind gaat liggen. In de afgelopen jaren is elke moesson een fase van herbezinning geweest en liet elke transitiefase een verandering van tactieken van de piraten zien. Onze aanwezigheid, de maatregelen op de koopvaarders en de beveiligingsteams blijven belangrijk. Onverkort. Ook onze contacten in de kuststrook met de lokale bevolking zijn dan van groot belang. Met hun informatie kunnen we ons beeld verfijnen. Weten we wat normaal is en wat niet. En door met ze van gedachten te wisselen kunnen we ze ook duidelijk maken dat we allemaal baat hebben bij een veilige zee. Staken van de steun aan of zelfs het gedogen van piraten op land is dan een welkome stap.

Beter voorspellen
Voor onze taakgroep, NATO Task Force 508, wordt het een drukke tijd. De Task Force ondergaat ook een metamorfose, nieuwe schepen, nieuwe middelen. Zo ontstaat straks een Force met een zeer gevarieerde en toegesneden samenstelling. Daarmee kunnen we nog beter dan voorheen zien wat er gebeurd, waar de piraten zich voorbereiden en waar ze mogelijk naar toe gaan. Dat maakt ons, en onze partners van de EU, Combined Maritime Forces en de niet-gebonden landen, ook opnieuw beter in staat de piraten voor te zijn.

Veiligere scheepvaartroutes en tevens een veiligere kuststrook. Dat brengt op termijn de traditionele handel, die ook langs de kust van Somalië al een eeuwenlange geschiedenis kent, weer terug. En daarmee keren ook de kansen op ontwikkeling terug. Net als de vis, na de zomerhitte, net voor de kust van Somalië.

(weblog Commandeur Ben Bekkering, 10 augustus 2012)