Kippenvelmomenten tijdens commandowisseling KCT

door Leo van Westerhoven

Met het in ontvangst nemen van het Korpsvaandel en na de woorden: “Hierbij aanvaard ik het commando over het Korps Commandotroepen”, is kolonel drs. Jan Swillens degene die vanaf 6 juli 2012 de regie voert over het Korps Commandotroepen (KCT). Dezelfde eenheid die hem als militair heeft gevormd en waar hij zich thuis voelt. Op alle niveaus binnen de krijgsmacht heeft hij met Special Forces (SF) gewerkt. Dit maakt hem de eerste commandant van de SF die ook zelf binnen dit optreden is opgegroeid. Hij volgt kolonel Rob Querido op die sinds 22 januari 2009 de scepter zwaaide over de crème de la crème van de Koninklijke Landmacht (KL) en het nu met pijn in zijn hart verlaat.

Kolonels Querido (links) en Swillens. Foto: Defensie

De plechtigheid op de paradeplaats van de Engelbrecht van Nassaukazerne werd onder meer bijgewoond door Ridder Militaire Willemsorde kapitein Marco Kroon, oud-korpscommandanten en diverse generaals, waaronder Commandant der Landstrijdkrachten (C-LAS) luitenant-generaal Mart de Kruif en de Britse brigadegeneraal Simon Hutchison van het NAVO Special Forces Hoofdkwartier in Belgie. De aanwezigheid van vertegenwoordigers van onder andere de Amerikaanse 10th Special Forces Group in Colorado, de Israëlische krijgsmacht en de Belgische Special Forces Group onderstreepte de opgebouwde onderlinge band als ‘brothers in arms’. Uiteraard ontbrak ook Snedder V, de korpsmascotte, niet op deze dag.

Gedurende de periode dat kolonel Querido het bevel voerde in Roosendaal was er ‘never a dull moment’ in Roosendaal. Er is immers veel bij het Korps gebeurd sinds die commando-overdracht zoals hij met af en toe een hoorbare brok in de keel in zijn toespraak aanhaalde. Hierin benadrukte hij hoe apetrots hij is op de militairen en burgers die werken bij het KCT en sprak zijn dank uit voor hun steun en loyaliteit in de afgelopen drie en half jaar. Een periode met hoogtepunten maar ook dieptepunten. Hij lichte daarmee een tipje van de sluier op van wat er in het Korps gebeurt en omgaat. Iets wat normaal gesproken voor buitenstaanders omgeven wordt door een sluier van mystiek en geheimhouding. Als je geen onderdeel van deze eenheid bent, zie je immers slechts flarden van wat er in deze elite-eenheid gebeurt. Zie je niet meer dan een fractie van het harde werken, slechts details van wat er allemaal moet worden gedaan om speciale operaties uit te voeren en steeds weer tot een goed einde te brengen.

Iedere dag zijn leden van het korps buiten de landsgrenzen ingezet geweest, soms meerdere missies gelijktijdig. Soms waren acties eenmalig, soms langdurig. Voor sommige opdrachten zitten operators van het Korps inmiddels al aan de 18de rotatie. Daarvan zijn over het algemeen alleen de acties in Afghanistan incidenteel in het nieuws gekomen. Daar opereerden de groene baretten vaak samen met Special Forces van het Korps Mariniers in Task Force (TF) 55. Dat leidde tot veel waardering van de politieke en militaire leiding voor de prestaties die de mannen en vrouwen van het KCT op de mat legden. Nog steeds staan elementen van het Korps ieder etmaal paraat om ingezet te worden, overal in de wereld. Het is voorgekomen dat na een telefoontje om 09.00 uur een eenheid om 15.00 uur in het vliegtuig zat. Naast de vele uitgevoerde ernstinzetten waren er ook opdrachten die werden aangelopen, gepland en uiteindelijk op het laatste moment werden afgeblazen, maar allemaal tot in het grootste detail zijn voorbereid.

Kevin van de Rijdt

Dit is weliswaar uitdagend en precies dat waar de mannen en vrouwen van het Korps voor leven, het hebben van de mooiste baan binnen de KL heeft ook een prijs. Hoe goed voorbereid zij ook zijn, en hoe goed getraind zij op pad gaan, toch ligt het onheil altijd op de loer. In de afgelopen jaren heeft ook het Korps de nodige klappen te verwerken gekregen. Zo zijn tijdens trainingen en missies collega’s gewond geraakt, sommige zeer ernstig. Ook heeft het Korps verliezen moeten incasseren. Bij verkeersongevallen in Nederland zijn luitenant Martin van Hulst en korporaal Jeffrey Maks om het leven gekomen. Maar de meeste impact had het sneuvelen van commando korporaal Kevin van de Rijdt, die tijdens een zwaar vuurgevecht op 6 september 2009 in Uruzgan het hoogste offer moest brengen. 


Ook persoonlijk heeft kolonel Querido het nodige voor de kiezen gekregen. In 2010 kreeg hij het bericht dat hij de verwoestende ziekte van Kahler had, een agressieve vorm van bloed- en botkanker. Nierfalen dreigde, beenmerg en bloed waren erg aangetast en de vooruitzichten waren toentertijd verre van hoopgevend. Hij liet zich hierdoor echter niet uit het veld slaan. Opgeven was voor hem geen optie. Door verscheidene chemokuren, stamceltransplantatie en zijn vechtlust heeft hij deze ernstige ziekte weten te verslaan.

Ter nagedachtenis aan hen die in de afgelopen periode het Korps zijn ontvallen werd de ‘last post’ geblazen en een minuut stilte gehouden.

Muzikaal werd de commandowisseling omlijst door de Nederlandse zangeres Vera de Bree. Begeleidt door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht bracht zij op bijzonder indrukwekkende wijze ‘The Ballad of the Green Berets’ ten gehore. Dit internationaal bij alle commando’s populaire lied werd oorspronkelijk geschreven en gezongen door wijlen Barry Sadler, een sergeant in het Amerikaanse leger. Het woord “America’s” in de chorus: “Silver wings upon their chest. These are men, America’s best” werd  (eindelijk) uiteraard wel vervangen door “Netherlands best”.

Kolonel Jan Swillens is een zeer bevlogen commandant die diverse operaties in Afghanistan heeft geleid. Het is overigens niet de eerste keer dat hij het vaandel van het KCT heeft vastgehouden. Vers van de Koninklijke Militaire Academie en opleiding tot infanterieofficier kreeg hij immers op 23 februari 1990, samen met lichtingsploeg 89-6, na de elementaire commando-opleiding (ECO) de groene baret uitgereikt. Aansluitend legde hij als jonge tweede luitenant de eed of op hetzelfde vaandel. Dat op 3 man na alle ECO-maten bij de commandowisseling aanwezig waren vanuit heel Nederland en zelfs vanuit Zwitserland bewijst hoe diep die kameraadschap is geworteld. Zelfs na 22 jaar.

Ondanks dat Swillens is opgegroeid binnen het KCT heeft hij ook regelmatig troepen- en staffuncties elders binnen de KL vervuld, om ook daar vakkennis op te doen. Na zijn periode als pelotonscommandant (PC) bij de 104 Waarnemings- en Verkenningscompagnie diende hij als PC bij 48 Pantserinfanteriebataljon en vanaf 1992 bij de dan net nieuw opgerichte 11 Luchtmobiele Brigade (LMB). Bij deze unieke brigade binnen de KL werd hij eerst commandant Heli instructiegroep (HIG) en later commandant van de Charlie “Red Devils” Compagnie van 12 Infanteriebataljon (luchtmobiel) Regiment Van Heutsz. In deze periode voltooide hij tevens in eigen tijd de universitaire studie Arbeids- en Organisatiepsychologie.

Na de plaatsing in 1998 in Den Haag, waar hij de functie van directiesecretaris van de Directie Personeel KL vervulde en de cursus stafdienst volgde keerde hij in 2000 in de rang van majoor terug bij het Korps om de functie van commandant 105 Commandotroepencompagnie te vervullen. Met een deel van de 105 heeft hij vlak na 9/11 in januari 2002 als commandant van het commandodetachement, dat toegevoegd was aan ISAF-1 in Kaboel en omgeving, als eerste Nederlanders voet gezet op Afghaanse bodem.

Na de Hogere Militaire Vorming in 2002/2003 volgde in 2004 een plaatsing bij de afdeling Plannen van de Defensiestaf. Aansluitend doorliep hij in Fort Leavenworth (Kansas, Verenigde Staten) het US Army Command and General Staff College (Strategist Program and Special Forces Track). Na terugkeer in Nederland en bevordering tot luitenant-kolonel werd hij in 2006 Hoofd Sectie G3 Operaties/Oefeningen bij 11 LMB, om vanaf juli 2007 tot en met september 2009 commandant te worden van 12 Infanteriebataljon (Air Assault) Regiment Van Heutsz.

In zijn periode als bataljonscommandant keerde hij in november 2008 met het gros van zijn bataljon terug naar Afghanistan. Tot april 2009 voerde hij daar het bevel over Battle Group VIII in Uruzgan. Bij de overdracht van het commando over de Battle Group ontving hij een tevredenheidbetuiging uit handen van commandant Task Force Uruzgan, brigadegeneraal Tom Middendorp, voor zijn uitstekende en charismatische leiderschap. Later dat jaar werd hij op voordracht van zijn eenheid en zijn commandant voor zijn optreden vereerd met een ‘NATO Meritorious Service Medal’.

Sinds 12 september 2009 was hij in de rang van kolonel als Hoofd Joint Speciale Operaties (HJSO) van Directie Operatiën (DOPS) van de Defensiestaf in Den Haag weer nauw betrokken geweest bij de operationele inzet van het KCT. In de ruim 60 operaties uitgevoerd door TF 55 heeft hij tot in detail kunnen zien wat leden van het Korps op de mat heeft weten te leggen.

In de afgelopen 22 jaar heeft hij van dichtbij kunnen zien en ervaren dat het KCT is getransformeerd van onzichtbaar waarnemen en verkennen uit een put, naar wereldwijde, high-tech full spectrum Special Forces inzet. Maar wat nooit is veranderd zijn de kernwaarden van het KCT en haar korpsgeest. Het is immer dezelfde eenheid gebleven waar mensen werken die voor elkaar door het vuur gaan ongeacht de kleur van de baret. Een eenheid waar vertrouwen de kern vormt van het handelen. Een eenheid ook waarin je pas kunt dienen als operator als je aan de zwaarste eisen voldoet. Waar ze de komende jaren ingezet zullen worden en met welke opdracht, is moeilijk te voorspellen maar dat zal vanzelf duidelijk worden.

In zijn toespraak sprak kolonel Swillens volmondig zijn vertrouwen in zijn mensen uit en benadrukte dat Defensie in de persoon van C-LAS kan rekenen op de ‘inzetbaarheid van het Korps binnen zeer korte tijd, waar ook ter wereld’. Immers een week eerder tijdens de baretuitreiking aan 10 nieuwe aspirant-operators sprak luitenant-generaal De Kruif nog de woorden: “Jullie zijn mijn elite. lk zal geen seconde twijfelen om jullie waar dan ook ter wereld in te zetten als het moet, omdat ik weet dat jullie het kunnen. En dat betekent ook dat jullie de norm zetten voor de rest van de krijgsmacht.” Met de woorden “Nunc aut Nunquam” (Nu of Nooit), het motto van het KCT, sloot Swillens het officiële gedeelte van de commando-overdracht af.

Tijdens de aansluitende receptie werden de families Querido en Swillens in het zonnetje gezet door C-LAS. Kolonel Querido werd o.a. verrast met een prachtige collage over over zijn prestaties tijdens de Alpe d’HuZes waar hij fietste voor lotgenoten met de ziekte van Kahler. Ook plaatsvervangend commandant KCT, luitenant-kolonel Rob Rademaker, bedankte de scheidende korpscommandant namens alle mannen en vrouwen binnen de Engelbrecht van Nassaukazerne voor zijn leiderschap van de afgelopen jaren. Na een toost met ‘Ben Nevis’, een single malt whiskey en tevens korpsdrankje, werd de scheidende korpscommandant om klokslag 16:00 uur met veel machinegeweergeratel en grote knallen op traditionele wijze ‘uitgeschoten’. Hij en zijn echtgenote werd hierbij onder begeleiding van korpsadjudant Ad Koevoet de kazerne uitgezet.

Kolonel Querido is na zijn vertrek bij het KCT aan de slag gegaan bij de Eenheid Bewaking en Beveiliging (EBB) van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

(Dutch Defence Press (artikel met veel eigen foto's), 12 juli 2012)